Szanowny Pan
Jan Krzysztof Ardanowski
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Szanowny Panie Ministrze,
W imieniu ..........................................................., w związku z pandemią COVID-19, która spowodowała drastyczne pogorszenie sytuacji ekonomicznej rolników naszej branży w wyniku zatrzymania eksportu pieczarek do krajów Europy Zachodniej, zerwania dotychczasowych łańcuchów dostaw, przekazujemy na ręce Pana Ministra informacje i propozycje działań, jakie w naszej ocenie należy pilnie podjąć w celu uratowania polskich producentów pieczarek.
W Polsce ok. 80-90% produkowanych pieczarek kierowanych jest na rynki światowe, w postaci świeżych produktów zbieranych ręcznie, dlatego jesteśmy uzależnieni od eksportu na rynki UE.
Polskie pieczarki na rynku europejskim mają duży udział w kanale dystrybucji HORECA - hotele, restauracje, (w tym pizzerie), catering. Jednym z największych odbiorców w tym kanale były Niemcy, Włochy oraz Wielka Brytania. Ponieważ obecnie w Europie większość tego typu obiektów jest zamknięta z powodu ogólno europejskiej kwarantanny nie ma możliwości sprzedaży naszych pieczarek na te rynki.
Problemem jest też relatywnie niskie spożycie pieczarek w kraju. Statystyczny Polak spożywa mniej niż 2,5 kg pieczarki rocznie, zaś Niemiec 4 kg. Dlatego konsumpcja wewnętrzna w obecnie trwającym kryzysie nie pomaga naszej branży.
Obecnie członkowie branży zmuszeni zostali ograniczyć produkcję do 50 %, (co wiąże się ze zwalnianiem pracowników pracujących przy zbiorach w celu uniknięcia generowania dalszych strat).
Obecnie sprzedaż następuje poniżej kosztu produkcji z powodu braku możliwości sprzedaży do dotychczasowych odbiorców w Europie Zachodniej, inaczej pieczarki są zutylizowane.
Cykl uprawy pieczarki liczony jest w tygodniach (około 6 tygodni), zaś część upraw, które zostały założone przed pandemią w ogóle nie została zebrana, pieczarki zostały wyrzucone z hal uprawowych wraz z podłożem.
Pieczarki już zebrane nie znalazły zbytu, co spowodowało, iż na dzień dzisiejszy rolnicy ograniczają zakładanie hal i wstrzymują produkcję. Rolnicy ponoszą wysokie koszty stałe, przede wszystkim koszty pracownicze, energii elektrycznej, paliw, koszty kredytów inwestycyjnych, obrotowych, koszty ubezpieczenia gospodarstw, amortyzacji.
Brak interwencji na rynku spowoduje ponadto efekt domina, tj. kryzys dotknie nie tylko producentów pieczarek oraz organizacji producentów i firm handlowych.
Produkcja pieczarek wiąże się z ogromnymi nakładami inwestycyjnymi na uruchomienie produkcji i jej prowadzenie, zbiór prowadzony jest ręcznie. Pieczarki ponadto są transportowane do odbiorców przy wykorzystaniu krajowych przewoźników (firm transportowych). Produkcja skoncentrowana jest w kraju głównie w 3 regionach; Podlasia, Wielkopolski i Śląska, a upadek branży producentów pieczarek będzie miał dalekosiężne konsekwencje nie tylko dla samej branży producentów pieczarek ale również dla:
- Banków finansujących inwestycje oraz bieżącą produkcję. W przeważającej części są to banki spółdzielcze z wyłącznie polskim kapitałem, które mogą nie udźwignąć ciężarów nie spłaconych zobowiązań przez producentów pieczarek i organizacje producentów,
- Kryzys doprowadzi również do konieczności dokonania masowych zwolnień grupowych pracowników pracujących w branży uprawy pieczarek, szacuje się, że w skali kraju zatrudnionych jest ok. 10 – 12 tys. osób.
- Upadek firm transportowych specjalizujących się w transporcie pieczarek oraz dostarczających środki produkcji z powodu braku zapotrzebowania na usługi transportowe i środki do produkcji,
- Problemy strukturalne poszczególnych regionów, w których skoncentrowana jest produkcja, co wiąże się z drastycznym wzrostem poziomu bezrobocia i ubóstwa całych powiatów, w których zlokalizowana jest produkcja.
Nadzwyczajne środki antykryzysowe zostały już zastosowane w ramach wsparcia producentów owoców i warzyw dotkniętych skutkami rosyjskiego embarga wprowadzonego w 2014 r., dlatego również na nie liczymy obecnie, ponieważ skala kryzysu jest o wiele większa, nastąpiło zerwanie łańcuchów dostaw na jednolitym rynku europejskim, nie zewnętrznym, utracone zostały rynki zbytu w Europie Zachodniej z przyczyn nie zależnych od producentów i organizacji producentów.
W Polsce w stosunku do pozostałych państw UE w dalszym ciągu stopień zorganizowania rynku owoców i warzyw jest niski i wynosi ok. 20%. Na około 300 uznanych organizacji producentów owoców i warzyw realizowanych jest tylko ok. 30 programów operacyjnych.
W związku z powyższym aby mechanizm wsparcia odniósł skutek, pomoc powinna być skierowana do wszystkich producentów i wszystkich organizacji biorąc pod uwagę niski stopień zorganizowania producentów w Polsce.
Mamy świadomość, że Rząd podjął już działania łagodzące skutki obecnego kryzysu w postaci przyjęcia Tarczy Antykryzysowej, jednak prosimy o wystąpienie Pana Ministra z inicjatywą do Komisji Europejskiej o interwencję w sektorze owoców i warzyw.
Wnosimy o wdrożenie mechanizmów pomocowych na wzór tych określonych w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady ( UE) Nr 1308/2013 z dnia 17 XII 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków rolnych (...) stanowiąc o zapobieganiu sytuacjom kryzysowym i zarządzaniu kryzysowym, w szczególności;
- wycofanie z rynku,
- zielone zbiory lub niezbieranie owoców i warzyw.
Przekazując powyższe, liczymy na wsparcie naszej branży mechanizmami pomocowymi, promocyjnymi i legislacyjnymi, tak, aby branża uprawy pieczarek miała szanse na przetrwanie oraz jak najszybszy powrót do pełnych mocy produkcyjnych, tak aby mogła powrócić do wygaszonego potencjału sprzedażowego sprzed pandemii.
Do wiadomości:
Premier RP
Europejski Komisarz ds. Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Z poważaniem,
